Samenwoners die niet met elkaar gehuwd zijn en geen geregistreerd partnerschap met elkaar zijn aangegaan, erven niet automatisch van elkaar. Hiervoor is een testament noodzakelijk.
Daarnaast kunnen samenwoners in een samenlevingscontract hun onderlinge verhoudingen regelen wat betreft kosten, inkomsten en vermogen. Dit samenlevingscontract kan echter ook belangrijk zijn voor de werking naar buiten toe, bijvoorbeeld om ervoor te kunnen zorgen dat kinderen van hun erfdeel nog niet kunnen opeisen als één van de samenwoners komt te overlijden.
Ook voor de vrijstelling en het tarief van het succesierecht, de belasting die over nalatenschappen wordt betaald, is het samenlevingscontract van groot belang. Vanaf 2012 geldt dat samenwoners alleen aan echtgenoten voor de erfbelasting worden gelijkgesteld als zij een samenlevingscontract hebben en sindsdien zes maanden samenwonen. Er bestaat een uitzondering als mensen al vijf jaar samenwonen en op hetzelfde adres staan ingeschreven.